Author: djprochonski

Podstawowe polecenia systemowe

• ls: Wyświetla listę plików i katalogów w bieżącym katalogu.

$ ls -a # Zawiera pliki ukryte
$ ls -l # lista szczegółowa

• cd: Zmiana katalogu roboczego

$ cd /sciezka/do/katalogu$ cd ~/ # Przejdź do katalogu domowego 
$ cd .. # Przejdź do katalogu nadrzędnego

• pwd: Wyświetla bieżący katalog roboczy

$ pwd

• cp: Kopiuje pliki lub katalogi

$ cp plik.txt /sciezka/do/docelowego_katalogu
$ cp -r katalog /sciezka/do/docelowego_katalogu # Kopiowanie rekurencyjne katalogu

• mv: Przenosi lub zmienia nazwę plików/katalogów

$ mv stary_plik.txt nowy_plik.txt
$ mv plik.txt /sciezka/do/docelowego_katalogu

• rm: Usuwa pliki lub katalogi

$ rm plik.txt # usuwa plik$ rm -r katalog # Usuwa katalog i jego zawartość$ rm -f plik.txt # Wymusza usunięcie pliku bez potwierdzenia

• mkdir: Tworzy nowy katalog

$ mkdir nowy_katalog 

• rmdir: Usuwa pusty katalog

$ rmdir pusty_katalog

Polecenia związane z systemem

• su: Loguje się jako root/dowolny użytkownik

$ su # loguje się jako root
# su jakis_uzytkownik # loguje się jako jakis_uzytkownik 

• sudo: Wykonuje polecenie z uprawnieniami administratora

$ sudo polecenie

• apt-get: Zarządzanie pakietami w systemach opartych na Debianie (np. Ubuntu/Mint).

$ sudo apt-get update # Aktualizacja listy pakietów
$ sudo apt-get upgrade # Aktualizacja zainstalowanych pakietów
$ sudo apt-get install nazwa_pakietu # Instalacja pakietu 
$ sudo apt-get remove nazwa_pakietu # Usunięcie pakietu
$ sudo apt-get install --reinstall # przeinstalowanie pakietu

• systemctl: Zarządzanie usługami systemowymi.

$ sudo systemctl status nazwa_uslugi # Sprawdza status usługi
$ sudo systemctl start nazwa_uslugi # Uruchamia usługę
$ sudo systemctl stop nazwa_uslugi # Zatrzymuje usługę
$ sudo systemctl restart nazwa_uslugi # Restartuje usługę
$ sudo systemctl enable nazwa_uslugi # Umożliwia automatyczne uruchamianie usługi przy starcie
$ sudo systemctl disable nazwa_uslugi # Wyłącza automatyczne uruchamianie usługi przy starcie
$ sudo systemctl reload nazwa_uslugi # Wczytuje konfigurację na nowo bez restartu usługi

• ps: Wyświetla listę aktualnie uruchomionych procesów.

$ ps aux # Wyświetla wszystkie procesy

• top: Monitorowanie systemu w czasie rzeczywistym.

$ top

• df: Wyświetla informacje o użyciu dysku.

$ df # podaje rozmiar w bajtach
$ df -h # podaje w jednostkach KB, MB, GB, TB...

• du: Wyświetla rozmiar plików i katalogów.

$ du -sh katalog  

• free: Wyświetla informacje o użyciu pamięci RAM.

$ free -h

Polecenia zarządzania plikami

• cat: Wyświetla zawartość pliku.

$ cat plik.txt

• less: Wyświetla zawartość pliku strona po stronie.

$ less plik.txt

• head: Wyświetla pierwsze linie pliku.

$ head plik.txt 
$ head -n 10 plik.txt # Wyświetla pierwsze 10 linii

• tail: Wyświetla ostatnie linie pliku

$ tail plik.txt
$ tail -n 10 plik.txt # Wyświetla ostatnie 10 linii
$ tail -f plik.txt # Śledzi zmiany w pliku w czasie rzeczywistym

• grep: Przeszukuje pliki tekstowe pod kątem wzorca.

$ grep "wzorzec" plik.txt
$ grep -r "wzorzec" katalog # Rekurencyjne przeszukiwanie katalogu

• find: Wyszukuje pliki i katalogi w systemie plików.

$ find /sciezka/do/katalogu -name "nazwa_pliku"

• tar: Archiwizowanie i rozpakowywanie plików tar.

$ tar -cvf archiwum.tar katalog # Tworzenie archiwum 
$ tar -xvf archiwum.tar # Rozpakowywanie archiwum 
$ tar -czvf archiwum.tar.gz katalog # Tworzenie archiwum skompresowanego 
$ tar -xzvf archiwum.tar.gz # Rozpakowywanie skompresowanego archiwum

• zip i unzip: Kompresowanie i dekompresowanie plików zip.

$ zip -r archiwum.zip katalog # Tworzenie pliku zip 
$ unzip archiwum.zip # Rozpakowywanie pliku zip

Polecenia sieciowe

• ifconfig: Wyświetla konfigurację interfejsów sieciowych (starsza wersja ip).

$ ifconfig

• ip: Nowoczesne narzędzie do zarządzania interfejsami sieciowymi.

$ ip addr show # Wyświetla adresy IP
$ ip link show # Wyświetla interfejsy sieciowe

• ping: Sprawdza dostępność hosta w sieci.

$ ping adres_ip_lub_domena

• wget: Pobiera pliki z sieci.

$ wget http://adres_url

• curl: Wysyła zapytania HTTP i pobiera dane z sieci.

$ curl http://adres_url

• ssh: Łączy się z zdalnym serwerem za pomocą SSH.

$ ssh użytkownik@adres_serwera
$ ssh użytkownik@adres_serwera -p 1122 # jeżeli ssh pracuje na innym niż domyślnym 22 porcie

Inne przydatne polecenia

• chmod: Zmienia uprawnienia do plików i katalogów.

$ chmod 755 plik.txt
$ chmod -R 755 katalog # Rekurencyjnie zmienia uprawnienia dla katalogu

• chown: Zmienia właściciela i grupę plików lub katalogów.

$chown użytkownik:grupa plik.txt
$ chown -R użytkownik:grupa katalog # Rekurencyjnie zmienia właściciela dla katalogu

• alias: Tworzy aliasy dla poleceń.

$ alias ll='ls -la'

• man: Wyświetla podręcznik systemowy dla poleceń.

$ man ls

• echo: Wyświetla tekst lub zawartość zmiennej.

$ echo "Hello, World!"
$ echo $SHELL

• env: Wyświetla zmienne środowiskowe.

$ env

Podstawowe polecenia skrótowe

• Ctrl + C: Zatrzymuje bieżący proces.
• Ctrl + Z: Wstrzymuje bieżący proces i przesuwa go do tła.
• Ctrl + D: Kończy sesję terminala (odpowiednik exit).
• Ctrl + A: Przenosi kursor na początek linii.
• Ctrl + E: Przenosi kursor na koniec linii.

Aby zalogować się na serwer zdalny za pomocą SSH bez użycia hasła, musisz użyć pary kluczy SSH (klucz publiczny i prywatny). Poniżej opisałem poszczególne kroki aby to zrobić:

1. Generowanie pary kluczy SSH na komputerze lokalnym

Jeśli jeszcze nie masz klucza SSH, możesz go wygenerować za pomocą polecenia ssh-keygen. Oto jak to zrobić:

1. Otwórz terminal na swoim komputerze lokalnym.
2. Wygeneruj klucz SSH: $ ssh-keygen -t rsa -b 4096 -C "twó[email protected]"
3. Podaj nazwę pliku do zapisu kluczy: Zostaniesz poproszony o podanie lokalizacji do zapisania klucza (domyślnie: ~/.ssh/id_rsa). Możesz nacisnąć Enter, aby zaakceptować domyślną lokalizację.
4. Ustaw hasło zabezpieczające dla klucza (opcjonalnie): Możesz podać hasło, aby dodatkowo zabezpieczyć klucz prywatny, lub pozostawić puste, jeśli nie chcesz hasła.

2. Skopiowanie klucza publicznego na serwer zdalny

Następnie musisz przesłać klucz publiczny na serwer zdalny:

1. Użyj ssh-copy-id do skopiowania klucza publicznego: $ ssh-copy-id użytkownik@adres_serwera
   • Zastąp użytkownik nazwą użytkownika na serwerze zdalnym.
   • Zastąp adres_serwera adresem IP lub nazwą domeny serwera zdalnego.
   ssh-copy-id automatycznie skopiuje klucz publiczny do pliku ~/.ssh/authorized_keys na serwerze zdalnym. Zostaniesz poproszony o podanie hasła do konta użytkownika na serwerze zdalnym.

3. Testowanie połączenia SSH

Po wykonaniu powyższych kroków powinieneś być w stanie zalogować się na serwer zdalny bez konieczności podawania hasła:

$ ssh użytkownik@adres_serwera

Jeśli wszystko jest poprawnie skonfigurowane, zostaniesz zalogowany bez prośby o podanie hasła.

Uwaga

• Upewnij się, że masz odpowiednie uprawnienia do katalogu .ssh i pliku authorized_keys na serwerze zdalnym (odpowiednio 700 i 600).

To wszystko! Twoje połączenie SSH powinno teraz działać bez potrzeby podawania hasła.